To καθαρό και προσβάσιμο νερό για όλους είναι ένα απαραίτητο κομμάτι του κόσμου στον οποίο θέλουμε να ζούμε. Στον πλανήτη υπάρχει επαρκές γλυκό νερό για να το πετύχουμε αυτό. Εξαιτίας όμως των κακών οικονομικών συνθηκών και των ελλιπών υποδομών, κάθε χρόνο εκατομμύρια άνθρωποι και ιδίως παιδιά, πεθαίνουν από ασθένειες που συνδέονται με την ανεπαρκή παροχή νερού, την αποχέτευση και την υγιεινή.
H λειψυδρία, η κακή ποιότητα του νερού καθώς και οι ανεπαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής έχουν επιπτώσεις στην επισιτιστική ασφάλεια, στις επιλογές των νοικοκυριών και στις ευκαιρίες εκπαίδευσης για τις φτωχές οικογένειες στον κόσμο. Η ξηρασία πλήττει μερικές από τις φτωχότερες χώρες του πλανήτη, επιδεινώνοντας έτσι την πείνα και την κακή διατροφή.
Μέχρι το 2050, τουλάχιστον ένας στους τέσσερις ανθρώπους είναι πιθανό να ζει σε μία χώρα όπου θα βιώνει χρόνια ή επαναλαμβανόμενη έλλειψη γλυκού νερού.
Ο Στόχος 6 επιδιώκει:
- Έως το 2030, επίτευξη καθολικής και ισότιμης πρόσβασης σε ασφαλές και προσιτό πόσιμο νερό για όλους.
- Έως το 2030, βελτίωση της ποιότητας του νερού, μέσω της μείωσης της ρύπανσης, της εξάλειψης των απορρίψεων, της ελαχιστοποίησης της απελευθέρωσης επικίνδυνων χημικών και υλικών, της μείωσης, κατά το ήμισυ, του ποσοστού των ανεπεξέργαστων υγρών αποβλήτων, καθώς και της σημαντικής αύξησης της ανακύκλωσης και της ασφαλούς επαναχρησιμοποίησης του νερού σε παγκόσμιο επίπεδο.
- Έως το 2030, επέκταση της διεθνούς συνεργασίας και υποστήριξη της οικοδόμησης-ικανοτήτων των αναπτυσσόμενων χωρών σε δραστηριότητες και προγράμματα που σχετίζονται με το νερό και την υγιεινή, όπως τη συλλογή υδάτων, την αφαλάτωση, την αποδοτικότητα χρήσης των υδατικών πόρων, την επεξεργασία υγρών αποβλήτων, και τις τεχνολογίες ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης ύδατος.
Σήμερα φιλοξενούμε την Μαργαρίτα Καπλάνη, καθηγήτρια Βιολογίας, Φυσικής & Μαθηματικών στην πλατφόρμα της GoStudent. Συζητήσαμε μαζί με της γύρω από τον έκτο Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης και της θέσαμε κάποια βασικά ερωτήματα γύρω από το ζήτημα.
ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ;Μαργαρίτα Καπλάνη: Από όλη την ποσότητα νερού της γης, αυτή που είναι άμεσα αξιοποιήσιμη για τις ανάγκες των ανθρώπων αποτελεί το 0,3%. Αυτή η ποσότητα δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένη στη γη, οπότε σε ορισμένα μέρη της υπάρχει φυσική δυσκολία στην πρόσβαση των ανθρώπων σε υδατικούς πόρους. Πλέον, αντιμετωπίζουν / κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν άμεσα προβλήματα κι άλλες χώρες, εξαιτίας του τρόπου ζωής των κατοίκων των ανεπτυγμένων χωρών. Συγκεκριμένα, ενώ οι υδατικοί πόροι δεν αυξάνονται και υπάρχει συνεχής αύξηση του πληθυσμού, οι ανάγκες σε νερό ανά άτομο, κατά μέσο όρο, αυξάνονται συνεχώς, λόγω της αύξησης της βιομηχανικής παραγωγής, της αγροτικής παραγωγής, της κλιματικής αλλαγής που οδηγεί (μαζί με άλλα) σε αυξημένες ανάγκες νερού για την αγροτική παραγωγή και της υπερκατανάλωσης νερού από τους ανθρώπους του δυτικού κόσμου. Ταυτόχρονα, υπάρχοντες υδατικοί πόροι ρυπαίνονται με πολλούς τρόπους και η ικανότητα απορρόφησης βρόχινου νερού από το έδαφος μειώνεται εξαιτίας της οικολογικής καταστροφής.
ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΚΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ;Μαργαρίτα Καπλάνη: Επειδή το νερό δεν είναι απλά απαραίτητο συστατικό των κυττάρων, αλλά συμμετέχει σε κάθε διεργασία παραγωγής, μεταφοράς και αξιοποίησης της ενέργειας στον πλανήτη μας (σε κάθε επίπεδο), η έλλειψή του επηρεάζει κάθε τομέα (υγεία, οικονομία, πολιτική κ.τ.λ.) κι απειλεί τη ζωή στον πλανήτη μας.
Σε χώρες στις οποίες η λειψυδρία αποτελεί φυσικό πρόβλημα λόγω της γεωμορφολογίας τους, οι συνέπειές της σε τοπικό επίπεδο - στην οικονομία, την υγεία και το μορφωτικό επίπεδο των ανθρώπων - είναι ξεκάθαρες.
Οι άνθρωποι σε αυτές τις χώρες είναι «εγκλωβισμένοι» σε έναν φαύλο κύκλο, μέχρι και σήμερα, με αποτέλεσμα φέτος (από 1/1/2022 ως 26/10/2022) ο μέσος όρος θανάτων ανά ημέρα εξαιτίας ασθενειών που σχετίζονται με το νερό να αγγίζει τους 2300/ημέρα, με τους 1000 περίπου να αφορούν παιδιά. Νομίζουμε ότι αυτές οι συνθήκες αφορούν μία πολύ μικρή μερίδα του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ το 10% αυτού δεν έχει πρόσβαση σε κατάλληλο νερό και περίπου το 30% του δεν έχει πρόσβαση σε εγκαταστάσεις υγιεινής.
Τα παραπάνω νούμερα αναμένεται να αυξηθούν πάρα πολύ αν δεν αλλάξουμε συνήθειες.
Μαργαρίτα Καπλάνη: Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η κρίση υδατικών πόρων συνδέεται άμεσα με την οικολογική κρίση και πως κάθε αγαθό που παράγεται απαιτεί την κατανάλωση νερού. Συνεπώς, δεν αρκεί η απαραίτητη μείωση της κατανάλωσης νερού για τις οικιακές ανάγκες μας, αλλά πρέπει να συνδυαστεί με γενικότερη μείωση της υπερκαταναλωτικής μας τάσης και με την ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης.
Όσον αφορά τη μείωση της άμεσης κατανάλωσής μας σε νερό, μπορούμε:
- Να μην αφήνουμε τις βρύσες να τρέχουν άσκοπα ενώ πλένουμε τα πιάτα/τα δόντια μας κ.τ.λ.
- Να διορθώνουμε άμεσα πιθανές διαρροές.
- Να επιλέγουμε οικολογικές συσκευές πλύσης, οι οποίες καταναλώνουν μικρότερες ποσότητες νερού.
Ακόμα, θα ήταν καλό σιγά - σιγά να αρχίσουμε να αναζητούμε οικιακά είδη μέσω των οποίων είναι δυνατή η πολλαπλή χρήση μιας ποσότητας νερού. Υπάρχουν καζανάκια, π.χ., με βρύση από πάνω, ώστε να αξιοποιείται διπλά το νερό με το οποίο πλενόμαστε.
