17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης Ηνωμένων Εθνών | Στόχος 5: Ισότητα των φύλων

Επιτυγχάνουμε την ισότητα των φύλων και τη χειραφέτηση όλων των γυναικών και των κοριτσιών.

Συνεχίζοντας την προσπάθειά μας να δώσουμε ορατότητα σε πρωτοβουλίες που στοχεύουν σε έναν κόσμο καλύτερο, πιο συμπεριληπτικό, δίκαιο και βιώσιμο, σήμερα θα ασχοληθούμε με τον Στόχο 5, που αφορά την ισότητα των φύλων και τη χειραφέτηση όλων των γυναικών και των κοριτσιών.

Ο δρόμος προς την ισότητα των φύλων είναι μακρύς και συνεχής. Η ανδροκρατούμενη κοινωνική δομή έχει αναδιαρθρωθεί, ωστόσο οι γυναίκες και τα κορίτσια ακόμη δεν έχουν πρόσβαση σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής. Συνεχίζουν να βιώνουν διακρίσεις και βία σε κάθε γωνιά του κόσμου. Στην Υποσαχάρια Αφρική, την Ωκεανία και τη δυτική Ασία, τα κορίτσια δυσκολεύονται ακόμη στην ένταξή τους στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Μία στις τρεις γυναίκες σε όλο τον κόσμο έρχεται αντιμέτωπη με κάποια μορφή βίας καθόλη τη διάρκεια της ζωής της. Ο καταναγκαστικός γάμος και ο ακρωτηριασμός γυναικείων γεννητικών οργάνων αποτελεί μία από τις πιο ύπουλες μορφές βίας. Σε σύνολο 46 χωρών, οι γυναίκες κατέχουν το 30% των εδρών στα εθνικά κοινοβούλια, ενώ 81 χώρες δεν είχαν ποτέ γυναίκα αρχηγό κράτους.

Στην Ελλάδα, τα περιστατικά βίας που έχουν θύματα γυναίκες έχουν ενταθεί. Το κίνημα #metoo αποκάλυψε περιστατικά έμφυλης βίας, ιδιαίτερα ενδοοικογενειακής βίας. Αδιαμφισβήτητα, ο πλανήτης μας έχει καταστεί ένα γόνιμο κοινωνικοπολιτικό «έδαφος» όπου μπορούν να εκδηλωθούν ανισότητες με βάση το φύλο.  

O OHE στοχεύει στην εξάλειψη της ανισότητας των φύλων, στην αντιμετώπιση του χάσματος μεταξύ ανδρών και γυναικών στην αγορά εργασίας και στην ισότιμη εκπροσώπηση των φύλων στα κοινά. Μέχρι το 2030, ο ΟΗΕ επιδιώκει να διασφαλίσει την καθολική πρόσβαση στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία, καθώς και να δρομολογήσει μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα παράσχουν στις γυναίκες ίσα δικαιώματα ως προς τους οικονομικούς πόρους.  

Σήμερα φιλοξενούμε την καθηγήτρια της GoStudent, Ιωάννα - Ήρα Τροβά, καθηγήτρια Αγγλικών και Γαλλικών με ειδίκευση στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Συζητήσαμε μαζί με της γύρω από τον πέμπτο Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης και της θέσαμε κάποια βασικά ερωτήματα γύρω από το θέμα.

Ιωάννα - Ήρα Τροβά: Ο δείκτης ισότητας φύλων 2020 κατατάσσει την Ελλάδα στην τελευταία θέση της ΕΕ-28. Η χώρα μας εμφανίζει μία από τις μεγαλύτερες διαφορές στα ποσοστά απασχόλησης γυναικών–ανδρών. Το 2018 το 23,7% των γυναικών του ενεργού πληθυσμού ήταν άνεργες σε σύγκριση με το 14,7% των ανδρών. Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ, η οικονομική κρίση και τα μέτρα λιτότητας στην Ελλάδα οδήγησαν σε υψηλά ποσοστά ανεργίας και υποαπασχόλησης των γυναικών, πολλές από τις οποίες κλήθηκαν να καλύψουν το έλλειμμα κοινωνικών υπηρεσιών φροντίδας των παιδιών και των εξαρτώμενων ατόμων (ηλικιωμένων, ασθενών κ.ά.). Στην Ελλάδα το 85% των γυναικών ασχολούνται με τη μαγειρική και το σπίτι κάθε μέρα τουλάχιστον 1 ώρα σε σύγκριση με το 16% των ανδρών. Ο χρόνος, που οι άνδρες φροντίζουν τα παιδιά και τα εγγόνια τους στην Ελλάδα, είναι μεταξύ των χαμηλότερων στην ΕΕ. Η Ελλάδα υστερεί στη διασφάλιση των δικαιωμάτων των γυναικών σε σχέση με άλλα κράτη της ΕE, τα πρότυπα και τα στερεότυπα διάκρισης τείνουν να διαιωνίζονται, ενώ δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα ενδυνάμωση νέων γυναικών σε ολόκληρο το φάσμα των ζητημάτων ισότητας των φύλων.

Ιωάννα - Ήρα Τροβά: Η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών δεν είναι μόνο γυναικεία υπόθεση, αλλά είναι ένα ζήτημα που πρέπει να αφορά την κοινωνία στο σύνολό της. Πρέπει, λοιπόν, να καλλιεργήσουμε στους νέους μας κουλτούρα ισότητας. Η ισότητα δεν κατοχυρώνεται μόνο μέσα από τους νόμους, αλλά και στην πράξη, μέσα στην καθημερινότητά μας. Η ισότητα αφορά όλους και όλες. Με αυτόν τον τρόπο, το μήνυμα που θα λάβουν τα παιδιά και η κοινωνία στο σύνολό της θα είναι πολύ ισχυρότερο. Εκπαιδευτικές δράσεις, λοιπόν, από όλους, εντός και εκτός σχολείου, που θα στοχεύουν σε ένα κόσμο απαλλαγμένο από διακρίσεις φύλου, θα αμφισβητούν τους παραδοσιακούς ρόλους που αποδίδονται στα παιδιά ως «αγόρια» ή «κορίτσια», θα αποδομούν τα έμφυλα στερεότυπα και θα καταρρίπτουν μύθους που εμποδίζουν την ισότητα λόγω φύλου. Εκπαιδευτικές δραστηριότητες που θα προβληματίσουν τα παιδιά και θα τα βοηθήσουν να κατανοήσουν πως έχουν τη δυνατότητα επιλογής και ίσων ευκαιριών ανεξαρτήτως φύλου.

Ιωάννα - Ήρα Τροβά: Επιχειρώντας μια σύγκριση με προηγούμενες δεκαετίες, αντιλαμβανόμαστε ότι η γυναίκα στη σύγχρονη εποχή έχει επιτύχει σημαντικές αξιώσεις σε ζητήματα που συνδέονται, για παράδειγμα, με την επαγγελματική της απασχόληση ή τη συμμετοχή στην πολιτική, αλλά τα δικαιώματά της και οι πολλαπλοί της ρόλοι παραβιάζονται διηνεκώς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πρόσφατη απόφαση απαγόρευσης των αμβλώσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, μια απόφαση που γυρνά τις Η.Π.Α. τουλάχιστον έναν αιώνα πίσω και δίνει μια γερή γροθιά στο στομάχι όσων για χρόνια μάχονται υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών. Το παρόν γεγονός, λοιπόν, δίνει μια ηχηρή απάντηση σε όσους/ες υπερασπίζονται την άποψη ότι οι γυναίκες του 21ου αιώνα δεν βιώνουν όσα βίωναν γυναίκες παλαιότερων εποχών. Σίγουρα, διάφορες διεκδικήσεις επιτυγχάνονται καθημερινά, αλλά οι νομικές θεσπίσεις δεν αντικατοπτρίζουν πάντα τη ρεαλιστική πραγματικότητα. Μπορεί, δηλαδή, το προηγούμενο παράδειγμα να αφορά την Αμερική, αλλά, ας αναρωτηθούμε, πόσες γυναίκες στερούνται θέσεις εργασίας, επειδή, κατά τις συνεντεύξεις τους, απαντούν καταφατικά στην ερώτηση που σχετίζεται με το αν επιθυμούν να αποκτήσουν παιδιά; Πόσες γυναικοκτονίες έχουν λάβει χώρα στην ελληνική επικράτεια τον τελευταίο ενάμιση χρόνο; Πόσο πίσω βρισκόμαστε συγκριτικά με άλλες χώρες στις υψηλόβαθμες εταιρικές θέσεις που καταλαμβάνονται από γυναίκες; Η γυναίκα, επομένως, δεν χρειάζεται ενδυνάμωση, επειδή είναι μια αδύναμη οντότητα· η ενδυνάμωσή της έρχεται ως απάντηση στις ανισότητες.